BULUT NEDİR?

BULUT NEDİR?

        Bulut, bir araya toplanarak havada asılı halinde yüzen milyonlarca minik su damlacı­ğından ya da buz parçacığından oluşmuş bir kütledir.
        Havada her zaman bir miktar su buharı, yani gözle görülemeyen gaz halinde su bulunur. Havanın taşıyabileceği su buharının miktarı havanın sıcaklığına bağlıdır; hava ne kadar soğursa taşıyabileceği su buharı da o kadar azalır. Çünkü hava soğuduğunda, buharlaşmış olan suyun bir bölümü yoğunlaşarak gözle görülebilen su damlacıklarına dönüşür. Eğer bu su damlacıkları yere doğru çöke­rek toprağın ya da bitkilerin üstünde toplanmışsa çiy ya da şebnem, yere yakın bir kat­man oluşturmuşsa sis ya da pus, gökyüzünde bir kütle halinde sürükleniyorsa bulut adını alır.

     Bulutluluk miktarının ölçümü gözle yapılır. Bu miktar tespiti Sinoptik ve Klimatolojik rasatlarda farklılık gösterir. Sinoptik rasatlarda gökyüzü 8 kısıma bölünürken, Klimatolojik rasatlarda 10 kısıma bölünür. Bu kısımlardan kaçının bulutla kaplı olduğu tespit edilir. Gökyüzü tamamen bulutlarla kaplı ise sinoptik rasatlarda 8/8, Klimatolojik rasatlarda 10/10 şeklinde ifade edilir.

Bulutlar Nasıl Oluşur?

Bulutların oluşması üç koşula bağlıdır:

1. Atmosferde su buharının bulunması: Su buharının belli başlı kaynağı okyanuslar, akarsu ve göller, bitki örtüsü, özellikle de ormanlardır.
2. Havada, yoğunlaşma ve süblimleşme süreçlerinin oluşmasını sağlayacak yoğunlaşma çekirdeklerinin ya da buz parçacıklarının bulunması.
3. Havanın soğuması, böylece göreli nemin yüzde 100’ün üstüne çıkarak doyma noktasını aşması.

Bulut Tipleri

Bulutlar çeşitli şekillerde sınıflandırılabilirler.Bunlardan biri de yüksekliklerine göre sınıflandırmadır.Bulutlar yüksekliklerine göre yüksek bulutlar, orta bulutlar ve alçak bulutlar olarak üçe ayrılır.Bu üç temel bulutlar da kendi aralarında ona ayrılır.

1. Yüksek Bulutlar
   • Cirrus (Sirüs)
   • Cirrocumulus (Sirrokümülüs)
   • Cirrostratus (Sirrostratüs)
2. Orta Bulutlar
   • Altocumulus (Altokümülüs)
   • Altostratus (Altostratüs)
3. Alçak bulutlar
• Stratocumulus (Stratokümülüs)
• Stratus (Stratüs)

Sirrus, sirrokümülüs ve sirrostratus yerden 8-13 km yükseltide oluşan yüksek bulutlardır ve yalnız buz kristallerinden oluştukları için yağmur değil kar getirir. 

Altokümülüs, altostratus ve nimbostratus ise 2-7 km arasın­da yayılan orta ya da ara bulutlardır; uzun süreli yağışlar bu bulutlardan gelir. 

Stratokü­mülüs, stratus, kümülüs ve kümülonimbus gibi 2 kilometrenin altındaki yükseltilerde oluşan alçak bulutlardan stratus çisenti biçimindeki hafif yağmurları, kümülüs ise sağnak biçiminde birden boşalan şiddetli yağmurları getirir.

Bulutlar hakkında genel bilgilere sahip olduktan sonra birazda özellikleri hakkında bilgiler verelim.

Cirrus (Sirüs) bulutu : Beyaz renkte lif lif (saç gibi) yada ipek parlaklığında küçük buz kristallerinden meydana gelen bulutlardır.

Cirrocumulus (Sirrokümülüs) bulutu : Kum taneleri veya küçük dalgacıklar halinde, oldukça küçük kümeciklerden meydana gelenince beyaz ve gölgesiz bulutlardır.

Cirrostratus (Sirrosstratüs) bulutu : Gökyüzünü tamamen yada kısmen kaplayan ve genellikle ‘’hale’’ olayı meydana getiren, lif lif (saç gibi) veya düz görünüşte, şeffaf ve beyazımsı bulutlardır.

Altocumulus (Altokümülüs) bulutu : Genellikle gölgeli, beyaz ve gri renge sahip bulut örtüsü ve kümeleridir. Bu bulutlar ayrı ayrı durumda olan tabakalar, yuvarlak kütlelerden ve tomurcuklardan meydana gelir. Aşırı soğumuş su damlacıklarından meydana geldiği gibi, çok düşük sıcaklıklarda buz kristallerinden de meydana gelebilirler. Bu bulutların ince kısımlarında bir çeşit Gökkuşağı olayı meydana gelir.

Altostratus (Altostartüs) bulutu : Gökyüzünü kısmen yada tamamen kaplaya, çizgili düzgün görünüşteki grimsi veya mavimsi renkteki bulutlardır.

Stratocumulus (Stratokümülüs) bulutu : Gri yada beyazımtrak renkte olan bulutlardır. Bu bulutlar su damlaları, yağmur damlalarından meydana gelirler. Yine bu bulutlardan yağmur kar şeklinde yağışlar olur.

Stratus (Stratüs) bulutu : Genellikle gri renkte, muntazam görünüme sahip bulutlardır. Su damlalarından meydana gelirler. Yer yüzeyine kadar indiklerinden ‘’sis’’ olarak isimlendirilirler. Bu bulutun en belirgin yağışı çisentidir.